Zygfryd Gardzielewski, fot. Janina Gardzielewska
Zygfryd Gardzielewski urodził się w 1914 roku w Toruniu. Był cenionym grafikiem, plastykiem i typografem, głównym założycielem i wieloletnim prezesem Oficyny Drukarskiej Książnicy Miejskiej w Toruniu. Opracował jedną z najbardziej znanych polskich czcionek - Antykwę Toruńską. W 1946 r. wraz z Alojzym Czarneckim, Henrykiem Sewerynem Zawadzkim oraz Janem Grzęskim założył Koło Miłośników Fotografii w Toruniu, które przemianowano później na Toruńskie Towarzystwo Fotograficzne. Po wojnie reaktywował założone w 1926 roku Toruńskie Towarzystwo Bibliofilów im. Joachima Lelewela. Przez pół wieku wywierał znaczący wpływ na kształt życia wydawniczego i kulturalnego Torunia. Był autorem opracowań graficznych ponad tysiąca wydawnictw oraz winiety toruńskiej gazety "Nowości". Od początku wydawania w latach sześćdziesiątych współtworzył "Rocznik Toruński". Prywatnie był mężem wybitnej toruńskiej artystki Janiny Gardzielewskiej (z domu Czarneckiej).
Przez większość życia zawodowego pracował w toruńskich Zakładach Graficznych, zarówno jako grafik, jak i szef produkcji. Projektował wiele książek, plakatów, ekslibrisów i innych rozmaitych publikacji, głównie dla instytucji swego miasta, np. dla Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, Książnicy Miejskiej, Towarzystwa Bibliofilów im. Joachima Lelewela oraz toruńskiego Towarzystwa Naukowego. Ale pracował też dla Wydawnictwa PAX, Państwowego Instytutu Wydawniczego, Ludowej Spółdzielni Wydawniczej, Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich, Muzeum Narodowego w Warszawie itd. Starsi czytelnicy pewnie pamiętają opracowywaną sukcesywnie przez Zygfryda Gardzielewskiego kilkudziesięciotomową edycję dzieł Józefa Ignacego Kraszewskiego wydawaną przez Ludową Spółdzielnię Wydawniczą.
Zygfryd Gardzielewski na Mazurach - lata 60-te. XX w.,
fot. Janina Gardzielewska
Zygfryd Gardzielewski był jednak najbardziej znany jako autor Antykwy Toruńskiej, kroju czcionek, nad którym pracował w latach 1952-1958. To oryginalne pismo drukarskie, bardzo "malarskie" w swym wyrazie i pełne indywidualnych cech graficznych, trafiło do warszawskiej Odlewni Czcionek (upaństwowionej przedwojennej giserni Idźkowski i S-ka). Tutaj wykonano do niego matryce odlewnicze czcionek od 6 do 48 punktów Didota. Antykwę Toruńską odlano pierwszy raz w 1960 roku w Odlewni Czcionek Grafmasz w Warszawie. Produkowana była w odmianach: zwykłej, półgrubej i pochyłej. Pismo to używane było głównie do składania akcydensów, poezji i tytulariów.
W 1996 roku Janusz Marian Nowacki z Grudziądza, korzystając z możliwości konsultacji z typografem, przeniósł Antykwę Toruńską na postscriptowy font komputerowy.
Z inicjatywy Koła Czerniewice Towarzystwa Miłośników Torunia 3 października 2002 roku jednej z ulic w tej dzielnicy Torunia nadano imię zygfryda Gardzielewskiego.
Opracowano m.in. na podstawie:
1. Andrzej Tomaszewski "Smuga cienia"
2. Janusz Marian Nowacki "Antykwa Toruńska"
|
