mazury mazury mazury
emazury.comstrona główna serwisu
strona główna mapy atrakcje regionalne Mazury kontakt
    hotele ( 1 )
    ośrodki wczasowe ( 2 )
    pensjonaty ( 2 )
    kwatery prywatne
    agroturystyka ( 2 )
    domki ( 5 )
    zielone szkoły ( 1 )
    ośrodki kolonijne
    campingi ( 5 )
    pola namiotowe ( 2 )
    sale konferencyjne ( 1 )
 
   Centrum Kultury Filmowej
    Awangarda 2

   Aeroklub Warmińsko-Mazurski
    w Olsztynie

   Urządzenia czyszczące
   Olsztyn - portal miejski
   Urząd Miejski w Olsztynie
   Olsztyn - plan miasta (1)
   Olsztyn - plan miasta (2)
   Olsztyn na łamach Wikipedii
   PKS Olsztyn
   Student.olsztyn.pl
   Olsztyn - pamiątki
   Polskie Radio Olsztyn
   Miejski Ośrodek Kultury
   Teatr im. Stefana Jaracza
   Teatr Lalek w Olsztynie
   Filharmonia w Olsztynie
   Hotele - Olsztyn

  
   Olsztyn na zdjęciach
   Olsztyn - fotoreportaż
   Allenstein dawniej - Olsztyn
    dzisiaj

   Gietrzwałd
    Mazury i żeglarstwo
    Sale konferencyjne
    Przewodnicy turystyczni
    Mazury jakich nie znałeś
    Mazury jesienią i zimą
    Zielone Płuca Polski
    Ciekawostki z regionu
    Znani ludzie i Mazury
    Kanał Ostródzko-Elbląski?
    Stowarzyszenie Sadyba
    Związek Sybiraków Oddział
     w Elblągu


Znani ludzie i Warmia  /  Seweryn Pieniężny j. (1890-1940) - wydawca Gazety Olsztyńskiej



Seweryn Pieniężny (junior)


Seweryn Pieniężny (junior) urodził się 25 lutego 1890 roku w Olsztynie. Był synem Seweryna Pieniężnego (współwydawcy "Gazety Olsztyńskiej") i Joanny z Liszewskich, pracującej w redakcji "Gazety". Do historii przeszedł jako kontynuator dzieła ojca oraz wyjątkowo sprawny organizator. Z powodzeniem zajął się rozwijaniem wydawnictwa, które było solą w oku Niemców.

W 1918 roku Seweryn Pieniężny przejął obowiązki kierownika redakcji "Gazety Olsztyńskiej", a jednocześnie razem z wujem - Władysławem Pieniężnym - działał w polskim ruchu na Warmii przygotowującym się do walki plebiscytowej. "Gazeta Olsztyńska" stała się głównym organem propagandowym strony polskiej prezentując wierne relacje z przebiegu kampanii informacyjnej obu stron przed plebiscytem. Znalazły się tam wiadomości o aresztowaniach polskich działaczy pod pozorem zdrady stanu, organizowaniu bojówek niemieckich, czy rozpędzeniu w Biskupcu przedstawienia polskiego teatru.

Po plebiscycie Seweryn Pieniężny junior zajął się rozwijaniem wydawnictwa: kupił linotyp, drugą tyglówkę, a w 1926 roku szysbszą prasę drukarską i cztery maszyny pomocnicze. Przejął także wyposażenie zlikwidowanej przed plebiscytem drukarni szczycieńskiego "Mazura". Od 1 stycznia 1921 roku "Gazeta Olsztyńska wychodziła sześć razy w tygodniu. W drukarni wydawano wiele tytułów: "Mazurskiego Przyjaciela Ludu", "Głos Ewangelijny", "Głos Pogranicza", "Mazura", "Życie Młodzieży", "Małego Polaka w Niemczech", "Kulturwehr", "Kalendarz dla Mazurów". W latach 1918-1939 drukarnia Pieniężnych opublikowała 47 książek, broszur i ulotek propagandowych. Największą popularnością cieszyła się książka "Krzyżacy" wydana z inicjatywy Jędrzeja Giertycha, attache konsularnego w Olsztynie.

Przełom lat 20. i 30. XX wieku to czas modernizacji wydawnictwa, jak również początek silnych szykan polskich dziennikarzy. W 1929 roku Pieniężny został zmuszony do zainwestowania w nową sieć elektryczną w drukarni, co miało związkek z przejściem w Olsztynie z prądu stałego na zmienny. Po śmierci matki - 24 maja 1929 roku - został oficjalnym właścicielem wydawnictwa. Na początku lat trzydziestych kupił drugi linotyp i nowoczesną maszynę drukarską Heidelberg Automat. W 1933 do władzy w Niemczech doszedł Adolf Hitler, który przywiązywał dużą wagę do prasy, jako idealnego narzędzia do oddziaływania na społeczeństwo. Media miały według niego kształtować niemiecką świdomość narodową, a jednocześnie być wymierzone w rasy niżesz - Polaków, Żydów, Cyganów. Dekret prezydenta Rzeszy o ochronie narodu niemieckiego z 4 lutego 1933 roku zabraniał krytykowania rządu. Jeszcze w 1933 roku uchwalono nową ustawę prasową i utworzono Niemiecki Front Pracy - organizację mającą skupiać wszystkich pracowników, w tym i dziennikarzy. W ten prosty sposób dziennikarzem mógł być tylko obywatel niemiecki. Związek Polaków w Niemczech wystarał się o dodatkowe zarządzenie wyłączające z tych praw polskich dziennikarzy, lecz i tak nie mogli oni z niego korzystać ze względu na obowiązek przynależności do Związku Prasy Niemieckiej. Pierwsze lata władzy hitlerowskiej przyniosły Gazecie codzienne drobne szykany, próby konfiskaty wydań, utrudnianie kolportazu, a nawet prześladowanie czytelników.

W maju 1939 roku "nieznani sprawcy" wybili kamieniami szyby w drukarni "Gazety Olsztyńskiej", a od czerwca do wybuchu wojny policja zarekwirowała aż jedenaście jej numerów. 1 września 1939 do redakcji wkroczyło gestapo. Seweryn Pieniężny został aresztowany, a 24 lutego 1940 rozstrzelany w obozie koncentracyjnym w Hohenbruch koło Kłajpedy. Wyposażenie drukarni przekazano "Allensteiner Zeitung". W listopadzie naziści wysadzili budynek w powietrze budując w tym miejscu szalet miejski i stawiając tabliczkę "Plac hańby".

Pogrzeb zasłużonego wydawcy odbył się w Olsztynie dopiero po ekshumacji w 1946. Pamięć Seweryna Pieniężnego uczczono, nadając w 1947 warmińskiej miejscowości Melzak nazwę Pieniężno. Nazwę Seweryna Pienięznego nosi również jedna z głównych ulic olsztyńskiego Śródmieścia (znajduje się przy niej m.in. budynek Głównego Urzędu Poczty Polskiej w Olsztynie oraz Kurii Metropolii Warmińskiej).



Opracowano m.in. na podstawie:

Historia Gazety Olsztyńskiej, Gazetaolsztynska.wm.pl

Seweryn Pieniężny (syn), Wikipedia









informacje| mapy| atrakcje regionalne| Mazury | kontakt emazury.com - strona główna

Żuławy, Warmia, Mazury, Suwalszczyzna

Mazury - hotele| eSolina.pl|Bieszczady| Artnes - malarstwo| Wilkasy - tanie noclegi | Weterynarz |
Biskupiec| Elbląg - hotele| Olsztyn - noclegi| Betolit| Pisz - noclegi|Kętrzyn
Chorwacja| Katalog najlepszych stron www |   noclegi Władysławowo |