mazury mazury mazury
emazury.comstrona główna serwisu
strona główna mapy atrakcje regionalne Mazury kontakt
    hotele
    ośrodki wczasowe
    pensjonaty ( 1 )
    kwatery prywatne ( 5 )
    agroturystyka ( 1 )
    domki
    zielone szkoły
    ośrodki kolonijne
    campingi
    pola namiotowe
    sale konferencyjne
 
    Mazury i żeglarstwo
    Sale konferencyjne
    Przewodnicy turystyczni
    Mazury jakich nie znałeś
    Mazury jesienią i zimą
    Zielone Płuca Polski
    Ciekawostki z regionu
    Znani ludzie i Mazury
    Kanał Ostródzko-Elbląski?
    Stowarzyszenie Sadyba
    Związek Sybiraków Oddział
     w Elblągu

   Grunwald 2004 - inscenizacja
   Grunwald 2004 - inscenizacja (2)

Znani ludzie i Mazury  /  Gustaw Gizewiusz (1810-1848) - pastor, społecznik



Pomnik nagrobny Gustawa Gizewiusza (1810 - 1848) na Cmentarzu "Polska Górka" w Ostródzie,
fot. © Laskowski, www.skyscrapercity.com


Gustaw Herman Marcin Gizewiusz urodził się 21 maja 1810 roku w Piszu na Mazurach. Pochodził ze starej polskiej, szlacheckiej rodziny Giżyckich.Formę nazwiska Gizewiusz rozpowszechnili już w XIX wieku liczni autorzy polskich publikacji o jego życiu i działalności. On sam podpisywał się zawsze: Gisevius. Obie formy stanowiły latynizację nazwiska Giżycki. Po ukończeniu gimnazjum w Ełku (1828), gdzie opanował m.in. język polski, studiował teologię ewangelicką na Uniwersytecie Albertyna w Królewcu (obecnie Kaliningrad).

W 1835 roku został polsko-ewangelickim kaznodzieją w Ostródzie, gdzie zaangażował się działalność narodową mającą na celu m.in. obronę tożsamości kulturowej Mazurów. Był publicystą i współredaktorem "Przyjaciela Ludu Łeckiego", pierwszego polskiego pisma świeckiego dla ludu mazurskiego. W 1842 roku wspólnie z Krzysztofem Celestynem Mrongowiuszem opracował memoriał domagający się prawnego uznania języka polskiego na Mazurach i osobiście przedłożył go królowi pruskiemu. Działalność ta wywołała ostre napaści zwolenników germanizacji, a władze kościelne dwukrotnie (1843, 1847) wytoczyły mu procesy dyscyplinarne.

Spisywał i zbierał mazurskie pieśni ludowe, które zostały później wykorzystane przez Oskara Kolberga do opracowania i przygotowania 40. tomu jego "Dzieł Wszystkich", który został opublikowany pod tytułem "Mazury Polskie". Po 160 latach - w 2000 roku, nakładem krakowskiego wydawnictwa Collegium Columbinum, wreszcie ujrzał światło dzienne rękopiśmienny zbiór Gizewiusza, któremu sam autor nadał tytuł: "Pieśni ludu znad górnej Drwęcy w parafiach Ostródskiej i Kraplewskiej zbierane w 1836 do 1840-go roku przez X. G.G.".

To, co najciekawsze w zbiorze, wiąże się z życiem małej podostródzkiej miejscowości Kraplewo. Kraplewo w zapisach Gizewiusza jest rozśpiewane i ośpiewane. Życie sąsiedzkie, obyczaje i obrzędy, ludzkie tęsknoty i uczynki mają swoje tętno, ujawniają radość i smutek miłości, ukazują marzenia o lepszym świecie, potrzebę szczęścia. W pieśniach przywoływane są imiona, nazwiska, dalekie i bliskie miejscowości. Jest tu i sąsiedzkie podgladanie, która panna na wydaniu. Są też domysły - co w ogrodzie, co w komorze, kto do kogo się zaleca, kto płacze i kto zachodzi w oględy.

W 1848 roku kandydował do parlamentu w Berlinie jako przedstawiciel społeczności polskiej. Zmarł w dniu wyborów - 7 maja 1848 roku w Ostródzie. Pochowany został na cmentarzu ewangelickim w Ostródzie, gdzie hitlerowcy zniszczyli nagrobek i zatarli ślady mogiły. W 1948 na domniemanym miejscu spoczynku Gizewiusza wystawiono pamiątkowy nagrobek, a w 1979 odsłonięto w Ostródzie pomnik dla uczczenia działalności Gizewiusza.

W 1946 roku mazurskie Łuczany (Lec, Lötzen) otrzymało - na cześć Gustawa Gizewiusza - nazwę Giżycko. W tym miejscu warto nadmienić, iż zaraz po ukończeniu studiów i zawarciu małżeństwa w 1834 roku, przyjechał do Giżycka, do swego szwagra, Wilhelma Vigouroux, który sprawował funckję burmistrza miasta. Gościna przeciągnęła się dość długo, bo aż do początku 1835 roku.



Opracowano na podstawie:

Ksiądz Gustaw Gizewiusz i pieśni znad górnej Drwęcy, Diecezja Mazurska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczpospolitej Polskiej

Gustaw Gizewiusz, Wikipedia

Gustaw Gizewiusz, Urząd Miejski w Giżycku









informacje| mapy| atrakcje regionalne| Mazury | kontakt emazury.com - strona główna

Żuławy, Warmia, Mazury, Suwalszczyzna

Mazury - hotele| eSolina.pl|Bieszczady| Artnes - malarstwo| Wilkasy - tanie noclegi | Weterynarz |
Biskupiec| Elbląg - hotele| Olsztyn - noclegi| Betolit| Pisz - noclegi|Kętrzyn
Chorwacja| Katalog najlepszych stron www |   noclegi Władysławowo |